Nhà thơ Bùi Văn Biềng

Sĩ phu Bùi Viện bậc tiên hiền.

Ái quốc trung quân nghĩa khí kiên.

Chuyển thế cờ tìm phương cứu nước.

Xoày chiều gió thuận đất trời yên.

Mở mang hải cảng giao thương rộng.

Củng cố tuần dương trấn giữ biên.

Tư tưởng Canh tân gương chói lọi.

Kinh bang tế thế vị nhân quyền.

Đằng Giang - Bùi Văn Biềng.

Hà Nội, ngày 21 tháng 8  năm 2014.

Ông Bùi Viện sinh năm 1839 tại làng Trình Phố tổng An Bồi huyện Trực Định, phủ Kiến Xương, tỉnh Nam Định, nay là thôn Trung, xã An Ninh, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình.

Sinh trưởng trong một gia đình dòng dõi nhà nho, cha ông làm nghề dạy học có tài và bốc thuốc rất mát tay. Ông là người có tinh thần tương thân tương ái, nhiệt tình giúp đỡ bà con trong làng xã. Bất kể là trẻ già trai gái giàu nghèo, bất kể là đêm hôm mưa gió mỗi khi ai có bệnh gì đến mời thầy đến thăm khám kê đơn chữa bệnh giúp, ông đều không nề hà, tận tình giúp đỡ bà con chu đáo, không lấy tiền của ai dù là một đồng nhỏ .

Ông Bùi Viện có tư chất thông minh, hiếu học, có trí tiến thủ, có lòng vị tha. Khi đã được làm quan trong triều Nguyễn, mỗi khi ông về thăm gia đình và cha mẹ, ông rất bình dân gần gũi với mọi người, thân thương các cháu nhỏ, rất có đức độ với những người già trong làng xã. Ông thường gọi những người ít tuổi hơn mình là các chú kể cả những người làm ăn giúp việc trong nhà. Ông rất có lòng hiếu thảo với cha mẹ, mỗi khi cha mẹ già ốm đau ông thường xin phép vua về để chính tay mình được hầu hạ cha mẹ một cách cẩn trọng. Ông thường tự mình sắc thuốc và hai tay bê đến tận nơi mời cha hay mẹ dùng thuốc và dùng quạt nam để quạt mát cho cha mẹ. Vua Tự Đức thấy ông có lòng hiếu thảo với cha mẹ như vậy, đã vận động một người con gái trong hoàng tộc nhà vua làm tì thiếp cho cha ông để có người chăm lo nuôi dưỡng báo đáp thay ông, để ông rảnh rang làm tròn bổn phận với mọi công việc triều đình đã giao phó.

Có một lần khi ông đã làm đến chức tổng quản đốc tuần dương nha hải quân, Ông đã tặng làng một cây cột cờ bằng gỗ dài mười mét. Cả làng nhất trí chọn một hôm tốt ngày, các vị hương chức già cả trong làng và trai tráng khỏe mạnh tổ chức lễ thần rồi dựng cột cờ đó lên. Nhưng dù gắng sức đến đâu cũng không thể dựng nổi cây cờ đó lên được. Trong Họ phải cử người vào thưa với quan tham, sự việc diễn ra như vậy. Ông  cười vui vẻ mà nói, “Các chú cứ ra ngoài đó bảo mọi người nghỉ ngơi uống nước, chờ tôi sẽ ra sau”. Khi ông ra tới nơi, ông nói với mọi người và dặn dò cách thức như thế như thế thì mới có thể dựng cây cột cờ đó lên được. Xong ông ra chỗ cây cột cờ dùng ba tông đập vào thân cây cột cờ ba lần, hô “Kéo! Kéo! Kéo!” thật to, mọi người đồng loạt hò reo vang dậy. Nhờ có niềm tin và cái oai của ông, quả nhiên cây cột cờ đã từ từ dựng thẳng lên, lá cờ thần phần phật bay trước gió. Mọi người vui mừng hò reo không ngớt.

Ông Bùi Viện hai lần khoa cử Xuất chính làm quan trong thời nhà Nguyễn. Năm 1864, ông đỗ Tú tài, năm 1868, ông đỗ Cử nhân. Em trai ông là Bùi Phủng cũng đỗ cử nhân, được bổ nhiệm làm Án sát tại Hưng Hóa. Đến năm 1871, ông nhận nhiệm sở, giúp Lê Tuấn những công việc trong bộ Lễ. Khi công việc hoàn thành trở về, ông được ông Doãn Khuê - Quan doanh điền xứ Nam Định mời ra coi việc khai khẩn đất đai hoang hóa lập nên huyện Tiền Hải bây giờ. Năm 1873, trước khi vua Tự Đức phải ký hòa ước ngày 15 tháng 3 năm 1874 nhượng bộ nhiều yêu sách của thực dân Pháp, nguy cơ mất nước đã rõ, Triều đình đã có chủ trương tìm kiếm những đối trọng ở nước ngoài để trấn hưng đất nước và cứu vãn họa xâm lăng của thực dân Pháp. Bùi Viện đã nhận xứ mạng sang Mỹ do sự tiến cử của một vị đại thần trong triều đình Tự Đức. Bùi Viện lúc đó đã được xem như một nhà kinh bang tế thế, có công lớn xây dựng thành công cảng Hải Phòng, lập ra Tuần dương hải quân thường trực gồm có trên hai trăm chiến thuyền và có trên hai nghìn hải quân tinh nhuệ trấn giữ biên cương, lập ra nhiều thương điếm ở các tỉnh ven biển. Sau đó, từ cửa biển Thuận An, Bùi Viện xuống thuyền ra Bắc. Vào tháng Bảy năm Quý Dậu tức tháng Tám năm 1873, hai tháng sau Ông đến Hương cảng, lúc đó đã là nhượng địa của nước Anh và là đầu mối giao liên từ châu Á đến thế giới phương Tây. Ở đây Bùi Viện đã kết giao được với viên lãnh sự Hoa Kỳ, hai bên giao thiệp, hiểu được ý đồ của nhau, Viên lãnh sự đã viết thư giới thiệu với một người bạn ở Hoa Kỳ, có khả năng giúp Bùi Viện tiếp cận với nguyên thủ quốc gia này. Sau đó, Bùi Viện đã qua Hoành Tân, Nhật Bản đáp tàu sang Mỹ rồi lưu lại ở đó, và mất một năm vận động mới gặp được Tổng thống Mỹ Uy nit xet, nhiệm kỳ 1868-1876. Lúc này Pháp và Mỹ đang kình địch nhau trong chiến tranh ở Mê-xi-cô nên Mỹ cũng có ý giúp một quốc gia đang bị Pháp gây hấn. Tuy nhiên, Bùi Viện không mang theo Quốc thư nên hai bên không thể có một cam kết chính thức. Ông lại quay về Việt nam trở lại kinh thành Huế. Có được Quốc thư ủy nhiệm của vua Tự Đức, Bùi Viện lại xuất dương một lần nữa năm 1875. Ngày 11 tháng 9 năm 1875, ông lại có mặt ở Hoa Kỳ mang trong tay Quốc thư. Nhưng lúc này, Pháp Mỹ đã hết thù địch nên Tổng thống Mỹ Uy nit xet lại khước từ sự cam kết giúp Việt Nam đánh Pháp. Bùi Viện về nước, vừa đặt chân tới bờ thì nghe tin mẹ từ trần nên đã về quê chịu tang ba tháng. Sau Bùi Viện lại được triệu về kinh đô giữ chức Thương chánh tham viện, rồi được chuyển sang chánh quản đốc nha tuần hải. Chẳng bao lâu sau, Bùi Viện qua đời đột ngột khi tuổi chưa đầy bốn mươi. Triều đình nhà Nguyễn đánh giá hành trạng tư tưởng của Bùi Viện cũng thường được xếp chung vào lớp sĩ phu có tư tưởng Canh Tân như Phạm Phú Thứ, Nguyễn Lộ, Nguyễn Trường Tộ. Vua Tự Đức đã có lời phê, “Trẫm đối với ngươi chưa có ân nghĩa gì, ngươi đã coi việc nước như việc nhà, không quản xa xôi lo lắng”. Lê Văn Hảo cho rằng ông là nhà ngoại giao xuất sắc và một sự nghiệp lớn dở dang. Nguyễn Duy Chính cho rằng Bùi Viện và cuộc cải cách hải quân đã thành công lớn.

Bùi Viện sinh năm 1839, mất năm 1878, làm quan thời nhà Nguyễn, người Thái Bình. Bùi viện là một nhà cải cách nổi tiếng, là một nhà ngoại giao có tài, là sứ giả đầu tiên của Việt Nam lãnh nhận với triều đình nhà Nguyễn một sứ mạng quan trọng đặc biệt, đó là ngoại giao hòa hiếu với chính phủ Mỹ để có thể tránh khỏi một cuộc chiến tranh với thực dân Pháp, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của non sông Tổ quốc ta. Thật là đáng tiếc Bùi Viện đã mất quá sớm với cái tuổi ba mươi chín, khi đang đứng trước một sứ mạng vô cùng trọng đại của đất nước. Ông là một kỳ tài đứng trước một kỳ công to lớn, một sứ mạng vô cùng lớn lao của dân  tộc trong lúc đất nước đang lâm nguy bởi họa xâm lăng của thế lực thực dân xâm lược. Ông ra đi để lại cho hậu thế một nỗi tiếc thương vô hạn .

Hà Nội, ngày 25 tháng 8 năm 2014.

Đằng Giang - Bùi Văn Biềng.

Vào ngày quốc giỗ Đức Hùng Vương.

Lữ khách tao đàn khắp bốn Phương.

Náo nức trở về thăm đất Tổ.

Hân hoan họp mặt hội thơ đường.

Dâng hương kính lễ trên đền Thượng.

Ngâm vịnh giao lưu tại hội trường.

Lăng miếu đền đài càng chói lọi.

Dấu son kỳ rượu thuở tinh sương.

Vằng vặc trăng soi phủ một trời.

Bên thềm sào sạc lad thu rơi.

Sương dăng lạnh lẽo tình vương vấn.

Nhớ đến người xưa một cuộc đời.

Anh ở nơi đây em ở đâu.

Qua bao năm tháng giấc mơ sầu.

Nhớ thương thảm thiết mà không dứt.

Khắc khoải nhìn về chốn thẳm sâu.

Lạnh lẽo đêm nay cạn chén nồng.

Nên chăng sưởi ấm lại cô phòng.

Nhưng sao chỉ thấy lòng băng giá.

Chất chứa trong lòng những mỏi mong.

Tôi với anh tuy chẳng họ hàng.

Không quyền chức cũng chẳng giầu sang.

Thực ra chỉ có lời trong gió.

Kết mối tơ vương quá kỹ càng.

Đến với nhau không có hẹn hò.

Vui mừng như được của trời cho.

Chỉ bằng những ý thơ đưa lối.

Mà hiểu về nhau chẳng phải dò.

Cứ thế thời gian được đắp bồi.

Như hình với bóng tấm tình đôi.

Thân thương gần gũi đầy thiện cảm.

Bẩy chục năm trời vẫn chẩy trôi.

Cứ mỗi vần thơ một đóa hoa.

Bốn mùa đua nở để làm quà.

Tặng nhau khăng khít tình thân thiện.

Giữ mối thâm giao mãi hợp  hòa.

Hạnh phúc là điều ai ai cũng mong muốn.

Đồng hành cùng ta suốt cả cuộc đời.

Nhưng không phải là bạc vàng châu báu nhé.

Cái chính là đầu óc được thảnh thơi.

Cứ nghĩ mà xem cuộc đời sao ngắn quá.

Bon chen dành giật để làm gì.

Mang nhiều hệ lụy đắng cay chứa chất lại.

Lọt vào tai những miện tiếng thị phi.

Cuộc sống làm sao hạnh phúc được.

Hãy thả ra cho vợ bớt những nỗi niềm.

Cứ chen chúc mãi vào vòng tâm khảm.

Ngổn ngang trong dạ những ẩn tiềm.

Sao có thể yêu đời bằng bi lụy.

Giải phóng ra cho nhẹ nhõm con tim.

Đừng đứng ở núi này trông núi nọ.

Chẳng bao giờ ta thấy được cái ta muốn tìm.

Đẻ rồi chỉ nhận được những cô đơn lạnh lẽo.

Một cõi đời người chẳng có hai đâu.

Phấn đấu lấy hai chữ vàng hạnh phúc.

Là điều ta luôn phải khẩn cầu.

Anh ở đâu em ở đâu.

Chúng ta như ở hai đầu con sông.

Mà ai chắp mối chỉ hồng.

Cho ta chung nhịp tim nồng bấy nay.

Như gió cuốn như men say.

Keo sơn quấn quít mảy may không rời.

Lưng trời còn có mây trôi .

Nước sông còn có khi vơi khi đầy.

Tình ta như gió với mây.

Lòng trung thủy mãi vẫn đầy thủy trung.

Dù đi đất cuối trời cùng.

Sắt son chọn nghĩa thủy trung vẹn tình.

Thu đã về trời se se lạnh.

Mây đổi chiều phơ phất gió heo may.

Hoa phượng đỏ đã chuyển mầu sang tím nhạt.

Lá vàng rơi theo gió lãng đãng bay.

Như báo hiệu mùa thu đang về đấy.

Các hàng dong phố nhỏ lảnh lót cất tiếng rao.

Ai mua hồng hạc trì vừ dòn vừa ngọt.

Cốm vòng mới gói lá sen xanh tíu tít mời chào.

Mùa thu mới trời xanh trong cao vời vợi.

Vui lòng em và rạng rỡ lòng anh.

Deo vào trong ta một niềm vui hồ hởi.

Như lá xanh còn tươi lại trên cành.

Mùa thu đẹp chỉ thấy khi mùa thu sắp hết.

Tình đôi ta như trái ngọt chín mồi.

Thời gian đã đi đâu còn quay lại.

Xích lại đi em tình ta đã thuận cả rồi.

Dân số loài mèo chẳng ít đâu .

Mà sao lũ chuột vẫn đương đầu.

Anh xù chẳng ngại đôi răng nhọn.

Chị cống sợ gì cái bộ râu.

Sớm tối vào ra đầy thách thức.

Ngày đêm lui tới nể ai đâu.

Bình chân như vại không xuy nghĩ .

Cửa trước không xong có cửa sau.

Bác Giáp đi xa mãi mãi rồi.

Lòng người thương tiếc đến khôn nguôi.

Một đời đánh bại ba cường bạo.

Vĩ đại dường nào Tổ Quốc tôi.

Cánh buồm nâu dăng rộng ra hứng gió.

vun vút trôi giữa đại dương xanh.

Như con ngựa chiến hý vang.

Phi thân qua vùng sa mạc.

Đường ở đâu lối ở đâu.

Xa lơ xa lắc.

Nhưng buồm cứ dăng thuyền cứ trôi băng băng.

Cứ thế cứ thế cho đến lúc.

Tiếng reo dậy sóng.

Đã đến đích đã đến đích.

Niềm tin chính là sự sống.

Niềm tin là sức mạnh rượu kỳ.

Thu đã qua rồi đông lại sang.

Bao đêm thao thức nhớ thương nàng.

Chiêm bao gặp gỡ người trong mộng.

Tỉnh giấc ôi chao thật ngỡ ngàng.

Thánh thót mưa thu động mối sầu.

Nỗi niềm thương nhớ đổ về đâu.

Đêm ngày khắc khoải tim chùng xuống.

Năm tháng chia phôi dỏ dọt châu.

Đôi mắt tròn đen đầy thiện  cảm

Nụ cười hoa nở đượm muôn mầu.

Quên sao bóng dáng tâm tình ấy.

Sớm đã đi về chốn thẳm sâu.

Đã thấy trời xanh đang xẫm lại.

Gió chuyển mùa cái rét từ đâu.

Lần tượt kéo về đường làng quạnh quẽ.

Cỏ cây hoa lá cũng đổi mầu.

Thu hình lại trong không gian lạnh giá.

Chim ngừng bay nằm trong tổ xù lông.

Ấp ủ cho ổ trứng gần ngày nở.

Truyền hơi từ thân mẹ ấm nồng.

Chú trâu mộng trong chuồng nằm nhai lại.

Nghe bên ngoài gió lạnh rít từng cơn.

Lo lắng đến những luống cày phơi ải nỏ.

Cho vụ mùa năm tới lúa mới chín vàng thơm.

Các cụ già ấm áp trong chiếc áo bông chùm lên kính cổ.

Ngâm nga vần thơ tay nâng ly rượu nóng thơm nồng.

Như cảm thấy mùa xuân mới đang dần tới.

Mau chóng qua đi cái khắc nghiệt buổi tàng đông.

Để có một mùa xuân mới sinh sôi đầy hứa hẹn.

Vạn vật hồi sinh nẩy lộc đơm chồi.

Các cháu nhỏ vui mừng thêm một tuổi.

Muôn nhà hân hoan trong nắng ấm tinh khôi.

Âm thầm lạng lẽ giữa trời xa.

Năm tháng qua đi chẳng nhạt nhòa.

Cứ thế chuỗi đời đầy quạnh quẽ.

Xứ người lang bạt tháng ngày qua.

Đời là sự thật chẳng là mơ.

Kết lại hình thành một tứ thơ.

Dai dẳng xa xăm mà chẳng dứt.

Đường dài vạn dặm chẳng ai chờ.

Như thuyền lướt sóng giữa sông sâu.

Lữ khách phong sương phải dãi dầu.

Gắng sức đi nhanh về tới đích.

Còn chờ còn đợi mãi đâu đâu.

Miên man cùng ngọn gió xoay quanh.

Mở rộng dòng đời lướt sóng nhanh.

Mau chóng neo thuyền vào bến đợi.

Sức người có hạn chẳng ai dành.

Thiền viện Trúc Lâm nơi cửa Phật.

Chuông ngân vang vọng khói mây vờn.

Núi non chất ngất trong trời đất.

Giữa chốn danh lừng Tam Đảo Sơn.

Xe đang chạy bon bon trên sườn núi.

Cứ vòng vèo nghiêng ngửa giữa mây trôi.

Lòng mênh mang chộn rộn những bồi hồi.

Mong chóng tới Sa Pa đầy thơ mộng.

Gió mát rượi tỉnh ra từng trái tim sống động.

Trong ước mong ấp ủ đã từ lâu.

Lưng trời xanh tỏa sáng mọi sắc mầu.

Đang hiện ra trong mắt người lữ khách.

Cao ngất ngưởng núi Phăng si păn cao hòn ngọc thạch.

Đã muôn đời hiện hữu giữa trời cao.

Chùa Hàm Long tường đá đẹp làm sao.

Nơi cửa Phật thiêng liêng trong cõi tục.

Những đồi mận vườn đào quả sai chíu chít.

Mẹ địu con trong nắng ấm lượm trái thơm.

Có cảnh nào lại đẹp thế hơn.

Trong nhà sàn cô gái giao ngồi thêu hàng thổ cẩm.

Chào du khách bằng nụ cười tươi tình thấm đậm.

Ra về rồi lòng vẫn thấy lưu luyến thiết tha.

Những cảnh sắc con người của mảnh đất quí Sa Pa.

ghi lại mãi trong lòng đầy kỷ niệm đẹp.

Vằng vặc trăng soi phủ một trời.

Đêm trường sào sạc lá thu rơi.

Sương dăng lạnh lẽo tình vương vấn.

Nhớ đến người xưa một cuộc đời.

Anh ở nơi này em ở đâu.

Qua bao năm tháng vấn vương sầu.

Nhớ mong buồn thảm mà không dứt.

Khắc khoải nghĩ về chốn thẳm sâu.

Hưu quạnh đêm nay cạn chén nồng.

Nên chăng sưởi ấm lại cô phòng.

Nhưng rồi chỉ thấy lòng băng giá.

Nặng trĩu trong lòng những mỏi mong.

Trước tiên thương tự chính mình.

Quá xuân đâu đẹp cuộc tình quá xuân.

Rõi theo từng bước phong trần.

Có thân liệu trước tấm thân mới vừa.

Hàng ngon đừng để quá trưa.

Đường về tấp nập chợ trưa vắng người.

Hoa thơm đã để mất tươi.

Quả ngon héo úa giá mười còn năm.

Về nhà chán nản đi nằm.

Thở dài thườn thượt chống cằm mà lo.

Cái duyên xin chẳng ai cho.

Nhờ ai chia sẻ cậy lo lắng nào.

Lỡ rồi biết tính làm sao.

Đánh bài đễ dãi thế nào cũng xong.

Thế nào cũng phải vui lòng.

Biết ra quá muộn còn mong nỗi gì.

Lúa chín vàng thơm dậy cả đồng.

Hòa vào biển nắng chải mênh mông.

Rì rào cuộn sóng theo làn gió.

Tím biếc trời mây phủ bóng lồng.

Đây đó rộn ràng tiếng máy reo.

Tiếng cười tiếng nói tiếng hò theo.

Mừng mùa lúa chín vui thu hoạch.

Một thoáng ra tay ruộng sạch veo.

Tấp nập người xe trở thóc về.

Nói cười vui nhộn cả triền đê.

Trên xe chồng chất đầy bao nặng.

Mùa đến rộn ràng cả xóm quê.

Trường trạm điện đường thật tiện nghi.

Nông thôn đổi mới khó ai bì.

Văn minh văn hóa không ngừng tiến.

Hòa nhập non sông những rượu kỳ.

Hạ Long rạng rỡ dấu vàng son.

Cảnh trí kỳ quan núi vạn hòn.

Đầu gỗ hang xưa còn dấu tích.

Tiên Cung lối cũ vẫn chưa mòn.

Tuần châu sóng vỗ long lanh ngọc.

Vách đá bài thơ tứ vẫn tròn.

Bức gấm tranh thêu từ tạo hóa.

Ngàn năm sắc diện mãi tươi ròn.

Một giấc mơ dài ở cuối đêm.

Tỉnh ra nắng đã dọi chân thềm.

Bồi hồi nhớ lại lòng thao thức.

Thoáng bóng người xưa ở khoảng đêm.

Hiển hiện hình hài giữa giấc mơ.

Mắt tròn đen láy đứng làm ngơ.

Mỉm cười thân thiện mà không nói.

Đắm đuối nhìn nhau đến thẩn thờ.

Óng ả xanh rờn mái tóc xưa.

Vương mùi bộ kếp thoảng hương đưa.

Quên sao những buổi ngày đầu gặp.

Dù đã phai mầu với nắng mưa.

Phảng phất trong đêm giấc mộng tàn.

Khác nào cá biển với chim ngàn.

Chập chờn thấy đấy mà không thấy.

Người ở mây ngàn kẻ thế gian.

Có lúc phải bớt đi nhiều mơ mộng.

Trong tương lai ước vọng cũng bớt dần.

Mọi sự buông trôi đỡ nhọc thân.

Mà loại bỏ trong mình đầy ước muốn.

Cứ dai dẳng theo ta mà lôi cuốn.

bả vinh hoa phú quí níu đời nhau.

Cho hôm nay và cả những ngày sau.

Mơ ước ở đời đương nhiên là vô kể .

Phải gắng sức gồng mình lên với những điều xa lạ.

Cần biết mình và tự liệu với mình.

Cho cuộc đời vừa đủ sự nhân sinh.

Không bi lụy khát khao điều vô bổ.

Hai ta là nước với lòng sông.

Chuyên trở phù sa tưới ruộng đồng.

Thuận lợi khoai lang chen chúc củ.

Được mùa lúa mới dạt dào bông.

Sông đầy óng ánh vừng trăng bạc .

Ruộng cạn hân hoan đón giọt hồng.

Anh vẫn là sông đầy quyến rũ.

Em là dòng nước mát mênh mông.

Một thoáng heo may se sắt lòng.

Nỗi niềm chăn trở rối bòng bong.

Mong sao ấm lại tình thu lạnh.

Để có những ngày thỏa ước mong.

Mây gió lưng trời rộng lối bay.

Mà ta vướng mắc đoạn trường này.

Cứ nghĩ mà thương nhiều kỷ niệm.

Cuộc đời lắm đắng cũng nhiều cay.

Viết bài nhật ký mấy năm dòng.

Cố viết nhưng mà viết chẳng xong.

Tứ tán tâm hồn đành bỏ dở.

Coi như mọi chuyện chỉ bằng không.

Dồn lại chín năm một Điện Biên.

Chất chồng  uất hận cả bao miền.

Pháo gầm giận giữ san đồn cứ.

Lửa thét căm hờn đốt quỷ điên.

Tướng Giáp non cao ra lệnh tiến.

Cát tri hầm tối phải nhoài lên.

Tớ thầy run rẩy dơ cờ trắng.

Toàng thắng oai hùng ôi Điện Biên.

Đêm trường rả rích tiếng mưa ngâu.

Gợi nhớ gợi thương đọng nỗi sầu.

Vương vấn người đi không trở lại.

Tháng ngày khuất bóng mãi nơi đâu.

Đượm buồn sao xuyến cảnh cô liêu.

Trong dáng vàng phai cảnh ế chiều.

Thổn thức trong tim đầy luyến nhớ.

Thả hồn theo cánh gió phiêu diêu.

Em là xứ giả chốn trời mây.

Theo gió phiêu bồng khắp đó đây.

Nước biếc non xanh vui thưởng ngoạn.

Dập dìu cửa phật chốn trời tây.

Trăng soi vằng vặc giữa đêm say.

Bóng lẻ u  hoài những đắng cay.

Thoáng thấy rồi đi trong mộng ảo.

Để lòng khắc khoải mọi vơi đầy.

Dân số loài mèo chẳng ít đâu.

Mà sao lũ chuột vẫn đương đầu.

Anh xù chẳng ngại đôi răng nhọn.

Chị cống sợ gì cái bộ râu.

Sớm tối vào ra đầy thách thức .

Ngày đêm lui tới nể ai đâu.

Bình chân như vại không ngần ngại.

Cửa trước không xong có cửa sau.

Thật là chú ngốc rõ mười mươi.

Diễu võ dương oai nạt nộ người.

Vỗ ngực ta đây là chúa tể.

Nhưng thưa chỉ sợ mỗi loài người.

Sử sách muôn đời mãi chẳng phai.

Lòng người thương tiếc đến u hoài.

Một đời hạ gục ba xâm lược.

cuộc chiến vượt qua bẩy tướng tài.

Bốn biển anh hùng tìm có một .

Măm châu khí phách kiếm không hai.

Vinh quang Võ Giáp trang hùng sử .

Vạn thuở lưu truyền công đức ngài.

Đàn chim đã cùng bầy đi tránh rét.

Mây kéo về gió lạnh rít từng cơn.

Cây cối cũng ngả nghiêng chao đảo.

Trời âm u  mưa gió chập chờn.

Trong khoảnh khắc giao mùa đầy biến động.

Cũng mau trở về với an bình.

Nhà nhà lại quây quần hạnh phúc.

Ấm nồng trong bếp lửa lung linh.

Củ khoai nướng vừa ăn vừa thổi.

Miệng xuits xoa thơm  ngon quá mẹ ơi.

Cơm bốc khói chan canh chua sì sụp.

Cả nhà vui ca ngợi hết lời.

Chẳng mấy lúc mùa đông rồi cũng hết.

Từ cuối trời đàn én đã bay quanh.

Cả bầu trời cao rộng một mầu xanh.

Tia nắng mới xua đi cái giá lạnh.

Dần ấm lại đêm ngàn sao lấp lánh.

Bốn mùa vui muôn thuở cứ xoay vần.

Tạm biệt đông hẹn nhau ngày gặp lại.

Xin chào người ta bước tiếp sang xuân.

Ta đã đi qua những chặng đường.

Lênh đênh chìm nổi chốn tha hương.

Cùng bao kỷ niệm không phai nhạt.

Những bước thăng hoa những đoạn trường.

Ai hiểu cho nhau hết nỗi lòng.

Khác nào đời tựa mớ bòng bong.

Gỡ ra từng mối đâu là dễ.

Vật hội phải chiều chắc mấy xong.

Ước muốn chỉ là ước muốn thôi.

Niềm tin đăm đắm chẳng chia phôi.

Quyết tâm mở rộng lòng kỳ vọng.

Cái đích tin rằng sẽ đến thôi.

Thành bại đương nhiên lẽ ở đời.

Việc làm không phải nói mà chơi.

Lao tâm khổ tứ không nề khó.

Vạn sự thành công phải gặp thời.

Nhận được tập thơ bạn tặng tôi.

Đọc rồi trong dạ mãi bồi hồi.

Lời hay ý đẹp đầy thanh thoát.

Cấu tứ tạo vần thật chẩy trôi.

Tình cảm dạt dào giầu nhiệt huyết.

Tâm tư hồn hậu chẳng xa vời.

Rất mong thi hữu luôn vui khỏe.

Hạnh phúc niềm tin được đắp bồi.

Ta có chân lý sáng ngời rõ ràng như một.

Bọn gian tham không thể biện bạch cãi quanh.

Trời trong xanh biển cả trong lành.

Ta không muốn biển Đông ta dậy sóng.

Thuyền ta ra khơi như ngày vui mở hội.

Thuyền ta vào lộng cá chất đầy khoang.

Mọi người reo vui .

Những Nụ cười tươi như hoa nở.

Cuộc đời như thơ mãi mãi  ngân vang.

Trời của ta biển của ta.

Đã nghìn năm bền vững hiền hòa.

Êm tiếng sóng thuyền ta ra khơi xa.

Vươn lên tiến thẳng bám biển dài ngày.

Mang mơ ước ngàn năm trong cuộc sống.

Ta không muốn biển đông của ta dậy sóng.

Nhịn mãi rồi không thể nhịn hơn.

Không thể ngồi yên nhìn lũ người tham lam bất chấp lẽ phải.

Muốn làm gì thì làm.

Nước lớn hiếp nước nhỏ.

Lấy thịt đè người.

Hung hăng gây hấn .

xâm phạm chủ quyền ở mọi lúc mọi nơi.

Đã đến lúc biển đông ta dậy sóng.

nhấn chìm mọi ý tưởng của bọn ngạo ngược hợm mình.

xuống tận đáy biển đông .

Không hổ thẹn với cha ông .

Không hổ danh với tiền bối.

Đã in dấu son vào sử sách oanh liệt muôn đời.

Chân lý của ta mãi mãi sáng tỏ ngời ngời.

Bác là lẽ sống cho đời.

Là vừng dương tỏa rạng ngời núi sông.

Là nguồn sữa mẹ thơm nồng.

Là tình thương rộng mênh mông đất trời.

Xuân về trời đất trẻ ra

Nội đồng hoa nở đậm đà sắc hương

Sẵn lòng mang nặng yêu thương

Băng đồng theo lối đường mương chạy gằn

Bước là một bước băn khoăn

Nghĩ chàng đã sẵn đứng quanh đợi chờ

Đến nơi sự thật bất ngờ

Dõi tìm chẳng một tóc tơ bóng hình

Dễ hay tình đã vô tình

Phải chăng đến lúc vương bình rã hoa

Nghĩ gần rồi lại nghĩ xa

Nhìn trời đất thẳm bao la mịt mờ

Thấy con chim lạc bơ vơ

Bay ngang cất tiếng bâng quơ gọi bầy

Chạnh lòng xao xuyến vơi đầy

Bỏ về chẳng nỡ chờ đây chắc gì

Thôi thì sự vậy cũng thì

Đến ngay lễ hội may khi gặp chàng

Bước đi lòng dạ ngổn ngang

Đến rồi biết có gặp chàng hay không

Hội vui cờ mở trống dong

Khách thập phương đã chật trong kín ngoài

Kiếm tìm suốt cả trong ngoài

Dạo đi quanh lại suốt hai ba vòng

Tìm đâu cho thấy mà mong

Nghĩ chàng lòng lại thương lòng xót xa

Trời trưa nắng đã tròn hoa

Người về lũ lượt đổ ra khắp đường

Xa xa khói ngả màu sương

Bếp nhà ấm bếp tình vương vấn tình

Bâng khuâng một bóng một hình

Một lòng trống vắng một tình khát khao

Hoa đơm tím ngọn xoan đào

Gốc đa còn đó đường vào còn đây

Trăng tròn còn chốn cung mây

Lời thề vàng đá còn dày sắt son

Bước lần theo biệt cỏ mòn

Sương đông nắng hạ vẫn còn dấu chân

Buồn trông xóm nhỏ phong trần

Thiếu trưa gạn tối trăm phần khó khăn

Ẩn mình trong lũy tre xanh

Nhấp nhô xơ xác mái tranh xóm nghèo

Sông bên dòng chảy trong veo

Lững lờ mặt nước đám bèo trôi xuôi

Đường thôn trưa quạnh bóng người

Phất phơ cành liễu chơi vơi bóng hồng

Dòm qua hàng dậu xương rồng

Vườn trong vắng ngắt nhà không bóng người

Cửa thì khép kín cánh rồi

Cổng rào đã rấp người thời vắng đâu

Chập chờn một thoáng lo âu

Như linh cảm có điều đâu không lành

Cỏ cây đâu há vô tình

Phải dò cho rõ ngọn ngành mà hay

Bởi vùng này vốn xưa nay

Kẻ thù bắt bớ đêm ngày đã quen

Khi lính tráng lúc phu phen

Nghi làm cộng sản bắt đem tù đày

Chuyện gì đã xảy ra đây

Vội qua hàng xóm hỏi ngay sự tình

Rằng đêm qua bất thình lình

Mấy tên lính lệ tuần đinh đến nhà

Bắt anh Vũ Dũng đưa ra

Có xe đợi sẵn gốc đa đường vào

Sự tình chẳng biết ra sao

Bắt đi đâu chẳng lời nào được hay

Ông bà giáo Chính sớm nay

Đến chức dịch hỏi han ngay lẽ gì

Mắc vòng lao lý lụy bi

Gây nên cái cảnh chia ly đau lòng

Nghe qua nước mắt ròng ròng

Nét xuân héo hắt tấc lòng tái tê

Bần thần trở gót ra về

Mà như trời đất bốn bề bão giông

Cuộn lên từng lớp sóng lòng

Phù dung lả cánh má hồng bạc phai

Thương ai ai biết chăng ai

Sâu xa nghĩa biển rộng dài tình sông

Nỗi riêng riêng những cầm lòng

Đường mương thẳng nẻo băng đồng về nhanh

Đến nhà đưa mắt nhìn quanh

Gót son rón bước trở nhanh buồng đào

Trời chiều nắng úa xôn xao

Gió đông sởn lạnh ào vào qua song

Hương đưa từ những bụi hồng

Mượn đường bay rộn cánh ong vẽ vời

Ai làm lá rụng hoa rời

Cho người gối đẫm lệ rơi thấm sầu

Bên đèn thức trắng đêm thâu

Gỡ sao cho nổi mối sầu chia ly

Buồn cho chút phận nữ nhi

Cánh chim lẻ bạn còn gì nữa bay

Nhìn hai gia cảnh sẵn bày

Xa màu khác nét vơi đầy rõ hai

Ông chàng phong nhã khoan thai

Nho gia thanh bạch trong ngoài ấm êm

Vinh hoa danh vọng chẳng mềm

Gốc cây ngọn cỏ quyết đem tấc thành

Một ngày còn lũ mắt xanh

Non sông u uất dân lành khổ đau

Ông còn tâm thệ trước sau

Ra đi cứu nước phá mau xích xiềng

Sôi kinh nấu sử sao yên

Quyết lòng xếp lại bút nghiên theo cùng

Cụ Nguyễn Thiện Thuật lập vùng

Chiến khu bãi sậy dốc lòng chống Tây

Hy sinh gian khổ tù đầy

Không sờn nghĩa khí chẳng tày lòng trung

Khắp miền nghĩa sĩ dùng dùng

Đầy lòng yêu nước nấu nung căm hờn

Từ nơi khởi thủy cùng sơn

Đến vùng danh hải xanh rờn ngàn dâu

Kéo về hội lập công đầu

Giết sạch xâm lược xóa màu thực dân

Tiếc rằng lực lượng nghĩa quân

Mới vừa nhen nhóm sức phần không cân

Địch giàu lắm súng nhiều quân

Dồn lực đánh phá khép dần vòng vây

Ông đã bị bắt nơi đây

Giặc tra khảo chán lưu đày đảo xa

Mãi khi sức kiệt tuổi già

Trả về quản thúc tại gia không rời

Lòng ông trong sáng ngời ngời

Hết lòng vì nước vì đời cháu con

Cha chàng dạ sắt lòng son

Giam cầm mấy dạo mỏi mòn trong lao

Không khai thác được lời nào

Cho về theo dõi chứ nào có thôi

Canh tư mõ đã điểm hồi

Tiếng gà đây đó gáy sôi đêm trường

Nghĩ mà trăm sót nghìn thương

Chong chong với nỗi tơ vương rối bời

Bên tai như vọng lại lời

Gốc đa buổi ấy giữa trời sáng trong

Đã lòng thề thốt cùng lòng

Trăm năm giữ trọn chữ đồng đến xương

Bao giờ non nước quê hương

Không còn bóng giặc hết phường tay sai

Tự do biển rộng sông dài

Tơ vương kết mối trúc mai một nhà

Thề vàng ước ngọc chưa xa

Chim bằng đã gặp phong ba bất kỳ

Kẻ thù đã bắt anh đi

Gông cùm cột chí nam nhi một thời

Nỗi buồn tâm trí rã rời

Gió lay nặng giọt sương rơi não nề

Đèn khuya leo lét buồng the

Nghĩ chàng súng cận gươm kề mà đau

Nhìn trăng nửa khuất tàu cau

Nửa khoe ánh bạc như chau nét mày

Dạ hương sực nức đêm say

Một mình ôm nỗi đắng cay một mình

Hỏi từ trong cõi tâm linh

Chữ Trung chữ Hiếu chữ Tình ra sao

Đắn đo sau trước thấp cao

Chữ Trung trước đã chữ nào dám quên

Tuổi xanh trí vững gan bền

Nén tim yêu giữ trăng nguyền một mai

Dù qua bao tháng năm dài

Vượt rừng qua núi chông gai hiểm nghèo

Dù qua những dốc cùng đèo

Những ghềnh cùng thác cheo leo xá gì

Đã lòng quyết chí ra đi

Không đâu trở ngại chẳng gì cản ngăn

Mong sao trí toại danh thành

Thuyền cùng chung bến sẽ dành một khi

Bây giờ chuyện phải tính gì

Học xong năm cũ trường y khóa này

Tấm bằng bác sĩ trong tay

Sẽ tìm công việc ở ngay nội thành

Nhập vào lớp trí thức nhanh

Tạo một vỏ bọc chung quanh vững vàng

Đêm dài đầu óc ngổn ngang

Việc nhà việc nước mênh mang chất chồng

Xa xôi ai biết chăng không

Một mình một bóng chờ trông một mình

Lòng quê vời vợi tấm tình

Thương người xa vắng xót mình bơ vơ

Đêm ngày luống những mong chờ

Nỗi buồn biết đến bao giờ nguôi ngoai

Điếm làng mõ điểm canh hai

Tù và cũng rúc hơi dài xé đêm

Tiếng trùng rỉ rả bên thềm

Nỗi buồn càng thấy buồn thêm nỗi buồn

Bỗng nghe tiếng động bên vườn

Ngó ra đã thấy bóng người lô nhô

Biết ngay bọn chúng rình mò

Bắt người hoặc lại thăm dò đánh hơi

Chỉ trong có mấy đêm trời

Chúng về vây bắt bao người mang đi

Vội vơ mấy thứ tức thì

Cửa sau khẽ mở trốn đi phía đường

Lẩn mình vào giữa màn sương

Nhanh chân vội nấp đường mương mé đồng

Nhìn về nhà thấy đèn dong

Người lên người xuống kẻ trong kẻ ngoài

Săm soi moi móc tìm hoài

Trên nhà dưới bếp rồi ngoài vườn ao

Tìm đâu cũng chẳng thấy nào

Tiếng thề tiếng chửi xôn xao lũ ruồi

Trách nhau để chúng xổng rồi

Thế là mất đứt con mồi còn đâu

Ngồi nghe từng tiếng từng câu

Thấy bọn chúng lại hò nhau truy tìm

Hoàng Lan tim đập rộn tim

Đồng không co cẳng trong đêm chạy hoài

Hết đường mương lại đê quai

Khỏi dăm cánh lúa vượt vài nương dâu

Đến đâu chẳng biết là đâu

Đêm đen chỉ thấy một màu đêm đen

Ro ro những tiếng dế mèn

Hòa cùng ếch nhái rền rền không ngơi

Mệt nhoài tưởng đến đứt hơi

Liệu chừng nghỉ lại chờ trời sáng ra

Lắng nghe từ phía làng nhà

Tiếng gà eo óc xa xa trễ chàng

Gió đưa hương nội mênh mang

Hoàng Lan tựa gối mơ màng giấc tiên

Thả hồn trong thoáng bình yên

Tỉnh cơn như vợi ưu phiền âu lo

Bớt đi những mối tơ vò

Giật mình nghe tiếng gọi đò bên sông

Vội nhìn sang phía trời đông

Đã dần dần tỏ ánh hồng bình minh

Sửa sang gấp gáp hành trình

Sẵn sàng công việc cho mình hôm nay

Phải rời ngay khỏi nơi đây

Trước khi trời sáng tránh bầy chó săn

Bước đi lòng dạ băn khoăn

Tình quê lưu luyến nhìn quanh lệ trào

Công cha nghĩa mẹ xiết bao

Thương cha nhớ mẹ nao nao nỗi lòng

Thương ai đang ở trong vòng

Súng gươm kiềm tỏa cùm gông buộc ràng

Ra đi nhớ xóm nhớ làng

Sông xanh sóng lượn đồng vàng lúa lay

Cánh cò trắng chấp chới bay

Nhớ mùa phượng vĩ đỏ gay sân trường

Thương người một nắng hai sương

Cơm thì một bát áo thường một manh

Nhà thì một túp lều tranh

Cày thuê cuốc mướn lo ăn tối ngày

Tháng ba ngày tám càng gay

Có khi đứt bữa cả ngày héo hon

Trẻ con ốm yếu gầy mòn

Không được đi học đời buồn lắm thay

Kẻ trăm mẫu ruộng trong tay

Nhà như bát úp trâu cày chục con

Lời cầm cố lãi lúa non

Vay tiền mẹ đẻ tiền con nhanh giàu

Thóc từng lẫm bạc từng âu

Kẻ ăn không hết người cầu không ra

Bất công xã hội chẳng qua

Mưu sâu kẻ địch bày ra khó lường

Ôi chao trăm nhớ nghìn thương

Ra đi để dạ đường trường chia phôi

Bây giờ lại nói đến hồi

Chàng trai Vũ Dũng đang ngồi trong lao

Trải bao thử thách gian lao

Gió giông kìm kẹp mưa rào đòn roi

Đưa ra đủ nghiệp nhà nòi

Cuối cùng chúng cũng không moi được gì

Văng ra đủ tiếng thị phi

Đủ lời tục tĩu còn gì nữa đâu

Chúng lại bứt trán vò đầu

Nghĩ ra những kế hiểm sâu bất ngờ

Dở trò bỉ ổi tráo trơ

Lấy điều xót giả thương vờ làm thân

Vỗ về dụ dỗ dần dần

Nào tình hiếu tử nào phần công danh

Nào tuổi trẻ nào học hành

Nào lo sự nghiệp nào dành tương lai

Gia đình hạnh phúc lâu dài

Đủ vành đủ vẻ lai rai dỗ dành

Biết điều nên hãy khai nhanh

Khai cho đầy đủ khai thành thật ngay

Được lòng trước những quan Tây

Được tiền thưởng lại thả ngay cho về

Thấy lời đường mật mà ghê

Anh vờ ngờ nghệch ngô nghê quê mùa

Khi ngang ngang cả hơn cua

Khi như thật lúc như đùa mà chơi

Chúng không thu nổi một lời

Đùng đùng đấm đá xơi xơi chửi thề

Lộ ra bộ mặt gớm ghê

Lũ người khát máu làm nghề sát nhân

Anh thề giữ vững tinh thần

Trước sau không để một lần hở môi

Dù trăm nghìn trận đòn roi

Bảo toàn tổ chức được coi hàng đầu

Cứ trung như nhất lấy câu

Thác trong hơn sống đục ngầu bùn nhơ

Chúng thì thái độ lập lờ

Khi cho là đúng khi ngờ là oan

Thả không thả giam chẳng giam

Vì không đủ chứng cứ làm hồ sơ

Ốm đau đói khát bơ phờ

Hết đòn chí tử lại vờ xót thương

Bọn người tàn nhẫn vô lương

Không coi đạo lý cương thường là đâu

Lạc vào cái bả sang giàu

Bạc vàng châu báu nhà lầu xe hơi

Làm thân trâu ngựa tôi đòi

Cam tâm quên hết giống nòi tổ tông

Còn anh chỉ có chữ không

Không hay không biết cũng không làm gì

Chúng rằng thằng Việt Minh lì

Để đây có lợi lộc gì mà tham

Lệnh cho mấy đứa chuyển giam

Sang khám Tám Sẹo liệu kham được cùng

Thế là chúng nó chuyển vùng

Vào tay lũ quỷ lại khùng điên hơn

Mỗi lần bọn chúng lên cơn

Vào cuộc không kể thiệt hơn sống còn

Nặng nề ra những ngón đòn

Cố moi lấy chút cỏn con gọi là

Nhưng càng đánh càng trơ ra

Thép qua nhiều lửa càng già càng đanh

Cuối cùng chúng cũng phải đành

Tạm thời xếp sắp cho anh ra vườn

Tưới cây nhổ cỏ quét đường

Ngày ngày chúng vẫn thường thường dõi theo

Luôn luôn để mắt bám đeo

Ăn làm giờ giấc ngặt nghèo còn hơn

Sai vừa chúng phạt ngày cơm

Nặng thì chúng phạt còn hơn thế nhiều

Anh vờ ra bộ biết điều

Mặc cho nắng sớm mưa chiều lo toan

Khó khăn vất vả chu toàn

Biết đâu anh có mưu toan của mình

Dần dần anh được cảm tình

Từ quan đến sếp từ binh nhất nhì

Mừng thầm cũng có đôi khi

Được quan sai bảo việc gì cũng xuôi

Việc gì cũng trọn vẹn mười

Chào quan quan gật quan cười như quen

Giờ anh cũng bớt lụy phiền

Từ vùng rừng thẳm từ miền sơn khê

Ngồi buồn buồn lại nghĩ về

Cảnh đồng thắm cảnh tình quê đượm tình

Có ngôi nhà nhỏ xinh xinh

Có cha có mẹ có tình anh em

Có bao bạn hữu thân quen

Xóm giềng tối lửa tắt đèn có nhau

Cùng chung trong cảnh cháo rau

Cùng buồn mất nước cùng đau thù nhà

Cùng nhau nối gót ông cha

Trọn tình với nước non nhà không quên

Chạnh buồn nhớ cảnh trăng lên

Dưới trăng lại nhớ lời nguyền dưới trăng

Cùng ai dưới gốc đa làng

Trăng trong soi tỏ lòng vàng cùng ai

Bây giờ đôi chốn đường dài

Người đi kẻ ở trong ngoài biết sao

Nỗi niềm chưa rõ thấp cao

Lòng vàng ai biết rằng sao trong lòng

Bao nhiêu hò hẹn ước mong

Bao nhiêu thề thốt trong lòng khắc xương

Bao nhiêu là những đoạn trường

Lòng trung bền vững tình thương chặt chàng

Ôi chao lòng dạ ngổn ngang

Phải tìm cách thoát khỏi hang hùm này

Để cùng non nước trời mây

Cánh chim rộng cánh lòng bay mặc lòng

Thấy trời đã chuyển sang đông

Thế là đã hết năm ròng qua nhanh

Nhìn hoa thắm ngắm cây xanh

Mà lòng bức bách quẩn quanh thế nào

Sáng nay phòng khách xôn xao

Thầy thầy tớ tớ ra vào đông vui

Ghế bàn bày biện lau chùi

Biết ngay lại có tiệc vui quan về

Lũ đầy tớ cuống cà kê

Thiếu người anh cũng bưng bê ra vào

Thấy thời cơ đến may sao

Cổng sau bỏ ngỏ ai nào có hay

Nhanh chân cao chạy xa bay

Rừng già tắt nẻo tối ngày không ngơi

Toàn thân mệt mỏi rã rời

Tưởng chừng như đến đứt hơi không chừng

Chung quanh những núi cùng rừng

Một mình tối bít như bưng một mình

Không gian như cũng hữu tình

Trăng lên mắt lá rập rình ánh trăng

Thầm thì như khẽ bảo rằng

Chị Hằng có mặt chị Hằng ở bên

Hương rừng gió núi dịu êm

Đưa anh giấc ngủ vào đêm ngọt ngào

Khi chim hót rộn cành cao

Rập rờn hoa nắng xôn xao quanh người

Mở to đôi mắt mỉm cười

À đêm ta ngủ giữa trời tự do

Nhà là một gốc cây to

Chiếu là một đám lá khô vun vào

Màn là những tán cây cao

Đêm nằm năm ở biết bao là tình

Giúp ta hồi phục sức nhanh

Cho ta những cuộc hành trình tiếp theo

Sông ta lội núi ta trèo

Gian nan ta vượt hiểm nghèo ta qua

Dù cho bao cánh rừng già

Cho bao sông lớn lòng ta quyết lòng

Đã qua năm bảy ngày dòng

Khát nhai nõn chuối đói lòng quả xanh

Quần một mảnh áo một manh

Nhưng niềm tin vẫn trong anh tràn đầy

Đến đây đã biết nơi đây

Núi cao lớp lớp ngàn cây trùng trùng

Nơi thủy tận chốn sơn cùng

Biên cương một dải mịt mùng sương giăng

Nghĩ rồi tự nhủ mình rằng

Kiếm nơi sinh kế tìm đằng ẩn thân

Lần vào sống với bản dân

Khó khăn trăm mối dần dần cũng ra

May thay giữa buổi chiều tà

Trên đường lên núi gặp bà mế xuôi

Trông anh lạ lẫm mế cười

Lạc rừng đói khát mế ơi thương cùng

Buồn buồn vai mế rung rung

Thấy người lỡ bước đường cùng xót xa

Vẫy tay theo mế về nhà

Áo quần trong bọc giở ra màu chàm

Mế rằng: quần áo của Nam

Là con trai mế đi làm nơi xa

Chút lòng san sẻ gọi là

Miếng ăn tấm áo cho qua những ngày

Nhà thì to nhỏ có đây

Nghỉ ngơi tĩnh dưỡng ít ngày đừng lo

Dịu dàng tiếng nhỏ tiếng to

Như san sẻ mọi âu lo cuộc đời

Anh như nuốt hết từng lời

Thầm mừng có chốn có nơi nương nhờ

Ít là khỏi đận bơ vơ

Sau tìm đến chốn mong chờ bấy lâu

Bỗng cô gái trẻ từ đâu

Hiện ra trước cửa gật đầu chào anh

Làn môi đỏ mái tóc xanh

Đẹp như tố nữ trong tranh làng Hồ

Sững sờ giây phút bất ngờ

Vội vàng anh đáp lễ cô thân tình

Mế cười hồn hậu nói nhanh

Đây là em Định mế sinh sau cùng

Cả nhà vui vẻ lạ lùng

Ngồi bên đống sưởi bập bùng lửa reo

Tà tà bóng đã xiêu xiêu

Rộn lên tiếng hót chim chiều ríu ran

Chuyện vui tiếp chuyện miên man

Trời dần phủ sẫm lá màn sương đông

Lửa hồng càng lại thêm hồng

Bữa ăn thanh đạm càng nồng tình thương

Nghĩ ra suốt một năm trường

Lao tù cực nhục bước đường gian nan

Có đâu được phút thanh nhàn

Được bầu không khí nồng nàn thương yêu

Chiều nay thật có một chiều

Nỗi niềm chứa chất bao nhiêu nỗi niềm

Buồn vui thương nhớ ẩn tiềm

Chỉ mình mình biết phần riêng riêng mình

Buồn vì hàm ngạc vây kình

Nanh hùm vuốt báo ác tinh cùng bầy

Phủ lên cả nước non này

Một màu ám khí của bầy xâm lăng

Vui vì rừng thẳm giá băng

Lòng người nhân ái đâu bằng nơi đây

Rộng như bát ngát ngàn cây

Cao như múi biếc chạm mây lưng trời

Thương vì từ chốn xa xôi

Hồn quê lắng đọng bời bời trong tâm

Mẹ cha già yếu âm thầm

Chờ con năm tháng khôn cầm lệ rơi

Nhớ ai ai đã cạn lời

Nước non trọn nghĩa tình đời thủy chung

Bền như cúc vững như tùng

Sóng xô chẳng chuyển gió rung không rời

Lòng ta trĩu nặng tình đời

Chặt bền muôn thuở những lời nước non

Đá mòn dạ quyết không mòn

Lòng ta trong sáng sắt son vững bền

Có em có mế ở bên

Đi rừng đi rẫy cho quên ngày dài

Việc nhà ai chẳng bảo ai

Chăm lo sớm tối miệt mài ngày đêm

Khi thì dạy Định học thêm

Khi đi kiếm củi khi tìm lấy măng

Đêm ngồi lặng ngắm vừng trăng

Từ qua kẽ lá rừng giăng lá rừng

Định thì không giấu khỏi mừng

Bên anh như tựa chưa từng được vui

Lòng riêng riêng những ngậm ngùi

Nào hay tình đã nhuốm mùi xuân xanh

Trong như đá quí ngọc lành

Tươi như hoa thắm đầu cành dãi sương

Tấm tình xuân sắc vấn vương

Để ai ai nhớ đêm trường nhớ ai

Ngay từ cái buổi đầu mai

Được phân công dõi theo ai đến rừng

Một trai to đẹp chưa từng

Trán cao mắt sáng tuổi chừng đôi mươi

Lang thang chiếu đất màn trời

Bộ quần áo mặc trên người rách bươm

Giống như kẻ lỡ độ đường

Trong tay chẳng có một phương tiện nào

Gặp bà mế nhân hậu sao

Thương tình bà đã đưa vào nhà nuôi

Định theo bám mấy ngày trời

Biết anh không phải loại người ác gian

Anh như gió núi mưa ngàn

Lạc vào giữa chốn nhân gian lặng thầm

Chắc rằng anh có cái tâm

Rằng thương người khó rằng căm giận thù

Rằng yêu non nước ngàn thu

Tổ tông dựng giữ cơ đồ này đây

Mà nay đang ở trong tay

Lũ quân xâm lược xéo giầy non sông

Nỗi lòng ai hiểu chăng lòng

Con đường cứu nước ước mong đã nhiều

Hết chiều rồi lại chiều chiều

Hết ngày rồi lại bao nhiêu là ngày

Kể từ vượt ngục về đây

Đã vừa tròn một tháng nay còn gì

Vẫn chưa lần được chút chi

Lẽ đâu đâu chịu qua thì thì thôi

Định về đang thấy anh ngồi

Mắt buồn nhìn cõi xa xôi trời nào

Thương anh ôi biết là bao

Lại gần khe khẽ hỏi sao anh buồn

Giật mình quay lại cười luôn

Anh buồn vì cái nỗi buồn non sông

Dân ta bao tháng năm ròng

Chìm vào đêm tối dấn trong vũng lầy

Định vui tay nắm chặt tay

Đừng buồn anh nhé chiều nay có người

Ở trong tổ chức tới chơi

Gặp nhau đừng có ngại lời nghe anh

Mở to đôi mắt nhìn quanh

Niềm vui đã đến với anh bất ngờ

Ôi như trong bụng mở cờ

Mặt trời trước mặt mà giờ mới hay

Hôm nay vui nhất hôm nay

Chiều xuân ắp nắng rừng đầy tiếng chim

Ngồi chờ bộn rộn trong tim

Niềm vui không thể nào kìm được vui

Nóng lòng hết đứng lại ngồi

Lại ra nhìn xuống chân đồi xa xa

Màu chàm lẩn bóng sương pha

Qua từng khắc khắc rõ ra dần dần

Chẳng ai khác chính mế thân

Với ông khách tuổi chừng gần năm mươi

Dáng trông khỏe khoắn vui tươi

Vẻ lòng nhân ái nét người đoan trang

Anh càng sửng sốt bàng hoàng

Bất ngờ chưa hết lại mang bất ngờ

Mế trong tổ chức đấy ư

Với ông khách chợt nhớ như hôm nào

Gặp nhau trên nẻo đồi cao

Tươi cười giơ nắm tay chào rất thân

Đúng rồi người của nhân dân

Từ trong cùng khổ phong trần mà ra

Người là người của chúng ta

Cùng con cháu tổ cùng nhà Việt Nam

Cùng chung sức đuổi quân tham

Giành quyền Độc Lập Bắc Nam một nhà

Bây giờ ta lại gặp ta

Cùng chung một trẻ một già không hai

Cùng nhau trao đổi hồi dài

Tình trong đã rõ thế ngoài cũng thông

Anh thề kiên quyết một lòng

Đứng vào hàng ngũ tiên phong chống thù

Kết liên cùng khối nông phu

Quyết tâm xây dựng chiến khu vững vàng

Khách rằng mế hãy sẵn sàng

Phân công nhiệm vụ cho chàng trai ngay

Vui nào sánh nổi vui này

Giữa đêm đen đã ánh ngày rạng mai

Vui mừng thỏa sức trí trai

Một non sông một tương lai huy hoàng

Mế rằng anh hãy sẵn sàng

Tuyên truyền lập đội vũ trang lâu dài

Bao gồm cả gái cả trai

Trước là bảo vệ vòng ngoài chiến khu

Gian nan thiếu thốn mặc dù

Chờ thời khởi nghĩa chiến khu lâu dài

Đứng lên làm chủ cuộc đời

Giành toàn sông núi biển trời về ta

Lắng nghe lời mế thiết tha

Như mang nghĩa nước tình nhà chứa chan

Lòng đâu bỗng thấy ngập tràn

Một dòng máu nóng tỏa lan khắp người

Đứng lên kiên quyết hứa lời

Làm trai cho xứng với thời làm trai

Con đường cách mạng lâu dài

Dù cho nếm mật nằm gai không nề

Dù cho súng cận gươm kề

Trước sau giữ vững lời thề sắt son

Người còn thì nước non còn

Tổ tông khai phá cháu con vun trồng

Thế rồi cứ mỗi tảng đông

Vượt đèo dốc dựng mây lồng trắng cây

Mịt mù lối phủ sương dày

Núi giăng ngả núi rừng vây nẻo rừng

Lưng gùi gùi nặng trĩu lưng

Tránh từng ánh mắt qua từng đồn canh

Áo nâu thay áo chàm xanh

Tên thì anh đổi tên thành Vũ Trung

Qua bao dốc vượt bao thung

Giả người bán muối ở vùng xuôi lên

Khi làng dưới lúc bản trên

Khi vào Tà Kế khi lên Lũng Lầu

Không quản xa chẳng ngại sâu

Trưa đâu ăn góp tối đâu ngủ nhờ

Thương yêu bồng ẵm bé thơ

Luôn gần các cụ bạc phơ mái đầu

Đến đâu dù ở nơi đâu

Anh luôn là những nhịp cầu thân thương

Nối liền lại những nẻo đường

Trong tình dân tộc bốn phương một nhà

Như bao đau đớn xót xa

Mà anh đã thấy diễn ra từng ngày

Cho người dân ở vùng này

Cuộc đời cơ cực đắng cay trăm bề

Thuế sưu tập tục nặng nề

Trên đầu quan lại thân kề hùm beo

Ốm đau dốt nát đói nghèo

Bé mang manh áo nhớn đeo mảnh quần

Quanh năm quần quật lưng trần

Mưa rừng nắng núi tấm thân dãi dầu

Rừng xanh hun hút thẳm sâu

Núi non chất ngất một mầu núi non

Sông bát ngát sóng cồn cồn

Dòng phù sa đỏ như son từ nguồn

Biết bao thú quý chim muông

Rừng lim đồi lát trăm nghìn tài nguyên

Mỏ vàng mỏ bạc liền liền

Núi rừng Việt Bắc một miền bao la

Đẹp giàu thay Tổ quốc ta

Mà nay xâm lược đang chà đạp lên

Người dân mất hết chủ quyền

Đời như những cái bóng đen vật vờ

Buồn như đàn lệch dây tơ

Ngán như nai lạc mẹ ngơ ngác chiều

Càng dồn nén lại bao nhiêu

Căm hờn vẻ mặt đăm chiêu nét mày

Lặng thầm với những tháng ngày

Chờ thời cơ cũng ra tay góp phần

Đứng vào hàng ngũ toàn dân

Cùng chung sức diệt tan quân giặc thù

Xua đi sắc ám mịt mù

Cho đời tỏa sáng nghìn thu tươi hồng

Xuân hè rồi đã thu đông

Bốn mùa đã một năm ròng qua nhanh

Trên giao nhiệm vụ hoàn thành

Rất vui đã chấm đỏ quanh vùng này

Hàng trăm điểm Thái Kinh Tày

Bao làng bản hưởng ứng ngay một lòng

Nguồn vui không thứ nào đong

Suối trăm ngọn đổ vào dòng sông sâu

Phong trào yêu nước từ đâu

Dội lên như sóng ngầm sâu dội về

Một niềm vui mới tràn về

Trong từng ánh mắt hồn quê dạt dào

Nghiêng nghiêng dạng núi cao cao

Vui từng tiếng lá xôn xao khắp rừng

Người người trong dạ mừng mừng

Thấy đời hé mở ánh vừng dương soi

Trong khi đó khắp mọi nơi

Giặc Tây cùng lũ tôi đòi hung hăng

Săn lùng bắt bớ gia tăng

Dựng lên đầy khám đầy căng đầy đồn

Cùng lũ quỷ dữ ác ôn

Ra tay đàn áp từng thôn từng làng

Giam cầm tra tấn dã man

Đôi cơ sở lộ tan hoang phong trào

Chỉ vì cảnh giác chưa cao

Để chân tay giặc chui vào phá ta

Chỉ tên chỉ chỗ chỉ nhà

Chúng không để sót bỏ qua một người

Rút ra kinh nghiệm kịp thời

Cấp trên cử một số người trung kiên

Để về vận động tuyên truyền

Củng cố tổ chức động viên phong trào

Chống phu dịch chống sưu cao

Chống đi lính giặc bắn vào dân ta

Đề phòng chước quỷ mưu ma

Giữ bằng được tổ chức ta an toàn

Vũ Trung cũng có trong đoàn

Đi làm nhiệm vụ mới quan trọng này

Có tin sớm tối hôm nay

Thế nào anh cũng về ngay qua nhà

Bồn chồn Kim Định vào ra

Hết ngồi lại đứng ngó xa ngó gần

Trời chiều đã ngả bóng dần

Từ đâu gió chuyển mưa vần đến nơi

Ầm ầm giông tố bời bời

Rừng chiều mưa đổ trắng trời như chan

Định càng sốt ruột sốt gan

Cheo leo đèo dốc mưa ngàn tối bưng

Thương anh lặn lội giữa rừng

Mong sao mưa tạnh gió dừng trời êm

Cho anh về kịp trong đêm

Than hồng sưởi ấm cỏ mềm ngả lưng

Thương anh thương đến quá chừng

Nỗi lòng ai đã hiểu từng lòng ai

Chỉ mong có một ngày dài

Bên nhau từ buổi đầu mai cuối ngày

Việc chung non nước giãi bày

Tình riêng giải tỏa bấy nay nỗi niềm

Thế là thức trắng một đêm

Lại qua ngày đợi lại thêm đêm chờ

Bóng chim tăm cá mịt mờ

Ngỡ đâu nhỡ bước sa cơ chốn nào

Đang chưa biết tính ra sao

Bỗng liên lạc tới lệnh trao tức thì

Rằng Kim Định gấp thực thi

Đến ngay điểm X giờ Y trong này

Khẩn trương thực hiện lệnh này

Kẻo khi cáo đến trở tay khó lòng

Xem qua chỉ bấy nhiêu dòng

Dường như đã tỏ tình trong ý ngoài

Sụt sùi nước mắt lăn dài

Đeo hành trang cắm lá ngoài cửa ra

Lặng nhìn lại khắp khu nhà

Như thầm hẹn buổi không xa trở về

Rừng chiều sương phủ bốn bề

Giảo chân tắt lối vượt khe băng rừng

Tai nghe mắt dõi canh chừng

Phòng gian đón lõng bám từng bước đi

Dò tìm căn cứ chỉ huy

Cơ quan đầu não tức thì phá ta

Vậy trong nguyên tắc đề ra

Đi không để dấu đến là im hơi

Một mình lặn lội một thôi

Tối ngày mới tới được nơi hẹn chờ

Đồi nương im lặng như tờ

Cuối trời trăng ló nhợt nhờ đầu non

Mở to đôi mắt căng tròn

Lần lần theo lối đường mòn lên đê

Dòng sông thăm thẳm bốn bề

Xôn xao tiếng sóng đổ về đường xuôi

Lòng riêng thảng thốt bồi hồi

Nhớ quê nhớ cảnh nhớ người thân thương

Nhớ từng ngõ nhớ từng đường